Nieuw boek: In School We Trust

Een blik op verborgen ontwikkelingslijnen in het internationale onderwijs

Hoe zit het met onderwijsvernieuwingen?

Onderwijsvernieuwingen volgen elkaar in snel tempo op.
Wordt de kwaliteit van het onderwijs er ook beter van?
Waar richt het onderwijs zich eigenlijk op?
En wie bepaalt de koers?

Dit boek biedt een overzicht van de internationale onderwijsliteratuur. Het is gebaseerd op een uitgebreid onderzoek van 20.000 pagina’s aan vaak onderbelichte nota’s, beleidsstukken en onderzoeken. Deze zijn opgesteld door foundations, internationale organisaties, wetenschappers, overheidscommissies en verschillende onderzoekers.
Het betreft een introductie, want het onderwijs is een groot veld.

Invloedrijke documenten en denkers spelen een belangrijke rol bij het bepalen van de richting waarin het Nederlandse onderwijs zich ontwikkelt. Deze richting wordt steeds meer ingegeven door economische en/of politieke belangen. NGO’s, foundations en internationale samenwerkingsverbanden blijken krachtig mee te werken aan onderwijsvernieuwingen èn ontwikkelingen in de samenleving.

We kunnen tegenwoordig een mens op de maan zetten, honden clonen en met onze smart phones virtuele werelden betreden.
Tegelijkertijd kent ons onderwijs dalende resultaten bij stijgende kosten, bij een steeds sterkere beïnvloeding door de overheid. Hoe is deze situatie te verklaren?
Vanuit deze vraag heb ik de afgelopen 7 jaar uitgebreid onderzoek gedaan naar de internationale achtergronden van onderwijsvernieuwingen.

Daaruit heb ik de conclusie getrokken dat internationale invloeden, visies en concepten over ons onderwijs weinig bekend lijken te zijn. Over een aantal zaken informeert het Nederlands Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen (OCW) niet of beperkt. Toch zijn veel verschijnselen in onderwijs en samenleving herleidbaar tot internationale impulsen vanuit overheidsinstanties, foundations en andere spelers.

Een helder begrip van onderwijsontwikkelingen in Nederland vraagt om kennis van de internationale wortels. De vele dimensies en mindsets verdienen gerichte aandacht. Zeker nu internationale ontwikkelingen steeds meer invloed lijken uit te oefenen.

Vraag een gratis hoofdstuk aan!

De onderwijspuzzel

De ontwikkelingen in het onderwijs lijken steeds meer te worden bepaald door krachten die zich onttrekken aan democratische controle. Ouders, leerlingen, leerkrachten en schoolbesturen hebben steeds minder invloed op wat er op school gebeurt. Dit boek geeft een aanzet tot verklaringen en antwoorden.

Dit boek beschrijft de onderwijspuzzel vanuit verschillende thema’s die elkaar allemaal beïnvloeden. Gezamenlijk geven deze thema’s een beeld van het krachtenveld waarin het onderwijs zich bevindt. Daarnaast beïnvloeden de thema’s niet alleen het onderwijs; ze raken onze hele samenleving.

Veranderingen in school en samenleving

De toekomst vraagt om bewustzijn en het groeien van het vermogen om met elkaar in gesprek te gaan. Daarbij is kennis van belang van invloedrijke drijvende krachten in het onderwijsveld en de samenleving. De toekomst vraagt niet om polarisatie maar om begrip van alle belangen die meespelen, ook de minder bekende.

Drie boeken

‘In School We Trust’ is ook te zien als ‘drie boeken’ ineen:

Samenvatting van internationale onderwijsliteratuur van ca. 1800 t/m 2023.
Introductie in het werk van drie schrijvers/onderzoekers op het gebied van internationaal onderwijs: John Taylor Gatto, Charlotte Thomson Iserbyt en Beverly Eakman.
Een opstap voor eigen onderzoek in de internationale onderwijsliteratuur.

Deze uitgave is van belang voor ieder die het onderwijs en de vrije ontwikkeling van kinderen aan het hart gaan.

Inhoudsopgave

Voorwoord
Leeswijzer en samenvatting
Inleiding
Hoofdstuk 1. De stervende democratie
Hoofdstuk 2. Onderwijsvernieuwing = bewuste maatschappijverandering
Hoofdstuk 3. Onderbelichte beïnvloeders
Hoofdstuk 4. Het individu is ondergeschikt
Hoofdstuk 5. De grote cultuuromslag: collectivisme
Hoofdstuk 6. New Public Management in plaats van democratie
Hoofdstuk 7. De ‘Global Education Industry’
Hoofdstuk 8. Onderwijsvernieuwing per voldongen feit
Hoofdstuk 9. De staat als almachtige vader
Perspectief voor de toekomst
Dankwoord

Bijlagen

Bijlage A.Overzicht van onderwijsvernieuwingen in Nederland tussen 1801 – 2021
Bijlage B. Kritiek op Nederlandse onderwijsvernieuwingen
Bijlage C. Een ander perspectief op ‘links’ en ‘rechts’
Bijlage D. Achtergrond van moderne, progressieve onderwijsvernieuwingen
Bijlage E. De basis: het Pruisisch onderwijs vanaf 1807
Bijlage F. Belangrijke internationale onderwijsdocumenten
Bijlage G. Alfabet soep
Bijlage H. De belangrijkste onderwijsvraag: Welke kinderen kunnen we produceren?
Bijlage I. Midden jaren ‘60: De Mammoetwet en de ESEA
Bijlage J. Ouders krijgen steeds minder inspraak in het onderwijs
Bijlage K. Zeven lessen van de leerkracht (het onzichtbare leerplan)
Bijlage L. Verder oriënteren

Reguliere literatuur
Invloedrijke onderwijskundigen, experts en beleidsmakers
Trefwoordenregister

De bedoeling van het boek is om te laten zien dat er qua internationale invloeden op ons onderwijs meer ‘onder de zon’ is dan in het algemeen wordt aangenomen. De stand van zaken in ons onderwijs wordt hierdoor minder gekoppeld aan buitenlandse spelers. Dit kan polarisatie tussen mensen in Nederland vergroten, omdat een deel van de onderliggende krachten, concepten en mindsets onvoldoende bekend zijn.

Een basisreden voor mijn onderzoek was ook dat ik meer wilde snappen van mijzelf en de wereld. Rond 2012 ben ik vaker buitenlandse kranten gaan lezen. Toen werd mij al snel duidelijk hoe verschillend de informatievoorziening kan zijn per continent, per land en per krant. Ik ben toen stapsgewijs een aantal zaken dieper gaan uitzoeken. Uiteindelijk heb ik meer dan 20.000 pagina’s aan internationale literatuur gelezen. In 2016 ben ik aangemoedigd om dit boek te schrijven over de achtergronden van onderwijsvernieuwingen. Na zeven jaar is het nu uitgekomen in september 2023.